Geschreven door Marijn van der Jagt, Vrij Nederland.
De Nederlandse fantasyliteratuur kent vele verschijningsvormen, constateerde de jury na het lezen van de vijf nominaties. Er zijn ook overeenkomsten: de opwarming van de aarde zet volgens meerdere genomineerde schrijvers onverbiddelijk door, met als gevolg een stijging van de zeespiegel en een Oud-testamentaire zondvloed; Noach en zijn ark komen in een aantal boeken ter sprake. Ook opvallend: de vele kinderen in de shortlist-boeken zijn allemaal beide ouders, of een vader of moeder kwijt, dan wel verloren. Het geheimzinnige verleden van deze verdwenen ouders levert een interessante zoektocht op in de toekomst: elk individu wordt bepaald door de daden van zijn of haar voorgangers.
Bij De een na laatste dood van het meisje Capone van Isabel Hoving waant de lezer zich in de virtuele werkelijkheid van een mystery-game, zo elastisch zijn de vervreemdende ruimtes die de zestienjarige Ewa Capone betreedt, en zo soepeltjes wisselt zij tijdens haar spannende queeste van ‘level’. Met de nuchtere, stoere hoofdpersoon voelt de lezer zich meteen verbonden. Behalve pure science-fiction vol interessante details over het leven in 2099, is dit boek een prachtige coming-of-age van een meisje dat haar angsten en twijfels weerspiegeld ziet in de verraderlijke wezens die op haar pad komen. Fantasierijk en knap geschreven.
Ook in Slaap zacht, Johnny Idaho van Auke Hulst, is de titelfiguur een tiener met een missie. De futuristische eilandstad die hij clandestien betreedt is een fort voor de welgestelden die parasiteren op een uitzichtloze onderklasse. In deze kille samenleving vol technologische science-fiction-snufjes laat Hulst zijn drie levensechte hoofdpersonen langs elkaar schuiven, losjes verbonden in de plot, maar nog sterker in de thema’s die hen bezighouden. Milieuvervuiling, de macht van het grote geld, verlies van privacy en de zoektocht naar het eeuwige leven zijn de actuele kwesties die terugkomen in een overtuigend toekomstbeeld. Een jurylid noemt de stilistische brille van de auteur ‘jaloersmakend’.
Gebroken Geheugen van J.Sharpe & Jos Weijmer begint als de nachtmerrie van elke reiziger: in slaap vallen in een vliegtuig en wakker worden in een niemandsland. Nog erger: hoofdpersoon Tim bevindt zich in het lichaam van iemand anders, is een groot deel van zijn geheugen kwijt en krijgt te horen dat hij dood is. Zijn zoektocht, met een negenjarig meisje aan zijn zijde, brengt niet alleen de gruwelen uit zijn eigen verleden aan het licht, maar onthult geleidelijk aan de aard van het vagevuur waarin hij ronddoolt. Een boek met een zeldzaam originele opzet, geweldige plottwists en een wonderlijke ontknoping. Voor de lezer geldt hetzelfde als voor de hoofdpersoon: als je er eenmaal inzit, kom je er niet makkelijk meer uit.
Een vliegreis vormt ook in De Nachtuilen van Jeroen van Unen de transitie tussen een herkenbare werkelijkheid en een fantasy-wereld. De zestienjarige Thomas denkt voor een uitwisselingsprogramma naar Engeland te gaan, maar belandt op een eiland waar magie wordt gepraktiseerd, en waar Thomas een tovenaarstraining ondergaat. Herkenbaar voor de Harry Potterfans en toch totaal anders van toon en uitwerking. Lichtvoetig neemt Van Unen zowel de jonge doelgroep als volwassen lezers mee in zijn verbeelding. De vaart van het verhaal en de interessante personages maken dit boek boeiend tot en met de spectaculaire eindstrijd.
De stem van de zee van Mara Li is een boek met mythologische allure. Het verhaal over het ouderloze meisje Nimue combineert een apocalyptisch toekomstvisioen met een terugkeer naar een Middeleeuws verleden waarin de pest rondwaart in de vorm van een gruwelijke ‘Zwarte Griep’. De zoektocht van Nimue en haar jongere broer spiegelt op een vernuftige manier het levensverhaal van hun verdwenen moeder en háár broer: familiebanden verenigen figuren die tegenover elkaar komen te staan in hun tegengestelde ideeën over het redden van de mensheid. In een poëtische schrijfstijl met mooi uitgewerkte karakters brengt Li science-fiction en magisch realisme bij elkaar.
De jury onderkent de kwaliteit van elk genomineerde boek, en wil vanwege de buitengewone originaliteit een eervolle vermelding geven aan Gebroken Geheugen van J.Sharpe & Jos Weijmer. Toch was zij eensgezind over de winnaar, die met ruime afstand boven de andere vier uitstijgt. De winnaar van de Harland Award voor de beste Nederlandse speculatieve roman van 2015 is: Slaap zacht, Johnny Idaho van Auke Hulst.
