Lisette Jonkman, winnaar van vorig jaar, sluit dit jaar aan bij de shortlistjury. Ze won de Harland Awards Verhalenwedstrijd 2015 met haar verhaal De vier stadia van verval. Samen met Martin Gijzemijter werkt ze nu aan hun young adult-debuut Magic Inc. “Blijf bij je eigen stijl,” raadt ze de deelnemers aan. En vooral: “Verras me.”
“Ik heb de genrewereld omarmd”
“Lezen vind ik bijna net zo leuk als zelf schrijven, dus toen ik werd gevraagd als jurylid voor de Harland Awards, kwaakte ik direct enthousiast ‘JA!’. In 2013 zat ik ook al eens in de jury, toen nog een beetje als buitenstaander. Ik las eigenlijk nooit fantasy of scifi, en mijn horrorervaring strekte niet verder dan Stephen King en Dean Koontz. Ik werd overal geïntroduceerd als ‘de chicklitschrijfster’ en voelde me destijds met zo’n sticker gedwongen mezelf dan ook maar zo te gedragen. Als je er niet bij hoort, doe het dan in ieder geval met overtuiging, dacht ik.
“Vorig jaar heb ik zelf aan de Harland Awards meegedaan (en gewonnen! UITROEPTEKENS!). Mijn boekenkast is aangevuld met werken van Frank Herbert, H.P. Lovecraft en de Strugatsky-broers. Ik heb de genrewereld omarmd en me erin ondergedompeld, dus je zou zeggen dat ik me inmiddels wat minder een buitenstaander voel. Helaas steekt het imposter syndrome daar een stokje voor. Ik ben er de afgelopen jaren achtergekomen dat zelfs de meest gevierde schrijvers het idee hebben dat ze ieder moment ontmaskerd kunnen worden als bedrieger. Iedereen is diep van binnen bang dat zijn talent een bak stront blijkt en zijn woordkunsten eigenlijk niet ver boven groep 3-niveau liggen. Ha, hoor ik er toch een beetje bij.”
Ieder verhaal heeft iets dat het de moeite waard maakt
“Van meer dan één iemand heb ik gehoord dat ik tijdens mijn vorige jury-ervaring veel te lief was. Mogelijk kwam dat door mijn gevoel van ‘wie ben ik om deze mensen te vertellen wat wel en niet goed is?’, maar hoewel ik nu meer ervaring binnen het genre heb, weet ik vrij zeker dat ik ook dit jaar ‘te lief’ zal zijn. Ik wil mensen graag aanmoedigen verder te schrijven, zelfs als hun huidige inzending niet de juiste snaren raakt. Zelf ben ik zo’n koppige draak die haar hakken direct in het zand zet bij een lichtpuntjesloze stortvloed aan negatieve feedback. En ja, ik weet dat ik daar alleen mezelf mee heb, maar het is een soort allergische reactie. Ik ben allergisch voor afbranden. Ik werk liever opbouwend. En misschien kruip ik nu toch weer een beetje in mijn rol van smerig blij chicklit-ei, maar ik geloof oprecht dat ieder verhaal iets heeft wat het de moeite waard maakt. Schrijven is nooit verspilde moeite.
“Allemaal leuk en aardig, maar wat zoek ik dan ongeveer in een verhaal? Ten eerste: stijl. Ik ben dol op zelfverzonnen woordvondsten, kleine knipoogjes naar andere werken en zinnen die lekker lopen. Een goede schrijfstijl trekt me door een verhaal heen, zelfs als het slechts een uitgebreid verslag is over hoe twee drollen samen proberen een witte broek op te vouwen.
“Nu ik er over nadenk, zou ik dat verhaal absoluut lezen.”
“Zorg dat ik mijn thee koud laat worden”
“Natuurlijk is stijl alleen niet genoeg. Ik wil in het verhaal gezogen worden, in de wereld verdwijnen die de schrijver heeft gebouwd. Geef niet meteen te veel weg, bouw spanning op, zorg dat ik mijn thee koud laat worden omdat ik me geen seconde wil losmaken van dit fantastische verhaal. Verras me. Vergeet alle regels (behalve die in het reglement, die zijn op zich best belangrijk voor je deelname).
“Ik ben ook dol op humor in verhalen, zolang het maar gedoseerd is en past bij de situatie. (Ja, ik zei net inderdaad ‘ik hou van humor’, wat in dezelfde categorie valt als ‘ik hou van lekker eten’ en ‘ik hou van leuke dingen doen’. Je mag een beetje overgeven in je mond nu.) Blijf bij je eigen stijl. Niet iedereen houdt van dezelfde dingen. Humor, kleding, schrijfstijl: alles is persoonlijk. Over smaak valt niet te twisten.”
Geniet ervan!
“En dat brengt me bij het belangrijkste punt: geniet ervan! Je kunt van tevoren niet voorspellen of je verhaal op nummer 1 eindigt of ergens onderaan bungelt, maar als je hebt genoten van je schrijfproces maakt je score niet eens zoveel uit. Beleef plezier aan het scheppen van jouw wereld, personen en situaties. Schaam je er niet voor als er tijdens het herlezen een trotse grijns over je gezicht kruipt. Schrijf in eerste instantie voor jezelf, puur en ongecensureerd. Schaven kan altijd nog, maar die eerste versie van je verhaal kun je maar één keer schrijven.
“Heel veel succes! Ik ben razend benieuwd naar jullie verhalen.”
Lisette Jonkman won de Harland Awards Verhalenwedstrijd 2015 met haar duistere inzending De vier stadia van verval. Ze schreef de romans Glazuur, Verkikkerd, Verslingerd en Denk maar niet dat dit een liefdesliedje is, die in 2017 verschijnt. Samen met Martin Gijzemijter werkt ze aan hun young adult-debuut Magic Inc. Ook publiceerde ze in 2015 haar hup-ga-nou-eens-schrijven-gids Schrijven kreng!, waarmee ze aspirerende of procrastinerende schrijvers motiveert om aan de slag te gaan.